Ankara için Uygulanabilir Çevreci Öneriler
Günde ne kadar atık ürettiğinizi biliyor musunuz? Sabah favori kahvecinizden aldığınız bir (karton) bardak kahve, öğlen ofise sipariş ettiğiniz bir (plastik) tabak yemek, akşam alışveriş için uğradığınız süpermarkette doldurduğunuz (plastik) poşet, posta kutunuzda bulduğunuz (kağıt) ilanlar… Peki, bu atıklar nasıl değerlendiriliyor? Çöpe atıldığına nerelere gidiyor? Çevreci öneriler sayesinde kişisel atıkları biraz olsun yönetmek mümkün!
Dünyada Atık Problemi
Dünya Bankası verilerine göre, 2012 yılında dünyanın şehirleşmiş bölgeleri toplam 1.3 milyar ton atık üretti. Bu sayının 2025 yılında 2.2 milyar tona ulaşması bekleniyor. Atık problemi şehirlerde sağlık, güvenlik ve çevre problemlerine neden oluyor. Atıklardan hastalıklar yayılıyor, küresel ısınma sorunu perçinleniyor. Şehirde yaşanan yoksulluğu arttıran bu durum, çeşitli sosyal problemlere de neden oluyor.
Çözüm Nereden Başlamalı?
Atık problemi, endişe verici boyutlara ulaşmış durumda… Peki, bu durum karşısında ne yapılmalı? Bireyler olarak bizler bu problemi ister istemez büyütüyoruz. Ancak çoğu zaman bir insanın neden olduğu zarar görmezden gelinebiliyor. Çevreci öneriler dikkate alınmıyor. Büyük şirketlerin, dev fabrikaların, uçak endüstrisinin neden olduğu zararlar karşısında, bir kişinin verdiği zarar ve değiştirebilecekleri küçümsenebiliyor. Oysa “Zaten büyük şirketler dünyayı mahvediyor, ben bir önlem alsam ne değişir ki?” diye düşünmemek lazım. Yine Dünya Bankası verileri ortaya koyuyor ki, 2012 yılında bir kişinin bir yılda günlük karbon ayak izi miktarı 1.2 kilogram! Bunu azaltmak, yönetilebilir hale getirmek elimizde. Çevreci öneriler bu noktada işinize yarayabilir.
Çevreci Öneriler İlhamınız Kars’tan olsun!
“Ben tek başıma neyi değiştirebilirim ki?” diyenlere, Kars’ın Selim ilçesindeki tren istasyonunu göstermek isterim. Anadolu’nun yeşili seven istasyon amirleri, yıllar boyunca bu istasyonun çevresini ağaçlandırmaya devam etmiş. Ortaya çıkan manzara, ne kadar başarılı olduklarını gösteriyor. Bozkırın ortasında yeşil bir hat yaratmışlar. Hiçbiri de “Ben neyi değiştirebilirim?” dememiş. Ankara için çevreci öneri listesine göz atarken, ilhamınız Kars’tan olsun!
1. Moda Endüstrisine “İkinci El” Başkaldırı
Sorun: “Atık” denildiği zaman gözünüzün önünde ne canlanıyor? Boş bir kahve kartonu, bitmiş yumuşatıcı şişesi, üst üste yığılmış gazeteler… Yepyeni bir elbise, etiketi üzerinde bir tişört ya da kolunuza yeni taktiğiniz bir çanta değil! Oysaki dünyayı kirleten başlıca endüstrilerden bir tanesi de moda endüstrisi… Hızlı tüketim moda anlayışı, dünyamızı en çok kirleten endüstriyi besliyor.
Çözüm: Moda endüstrisinin yarattığı atık problemi ile savaşmak için pek çok farklı çevreci öneri var… Öncelikle alışveriş yaparken ani isteklere kapılmamak ve akıllıca alışveriş yapmak başta geliyor. Giydiğiniz kıyafetleri sağlam tutmak, giymediklerinizi ihtiyaç duyan başkalarına vermek yine kolayca yapılabilecek bir öneri. Bunların yanısıra, ikinci el kıyafet mağazalarını ziyaret edebilirsiniz! Bardacık Sokak 37 numaradaki Nana İkinci El, alışveriş öncesinde ziyaret edebileceğiniz dükkanlardan biri.
2. “Coffee to Go” değil “Coffee to Stay”
Sorun: Kahve, çay ya da bilumum öteki sıcak içecekler gündelik hayatımızın vazgeçilmezleri arasında… Kimi zaman ise giderken hızlıca bir bardak alıyoruz, kimi zaman arkadaşlarımızla uzun sohbetlere dalıyoruz. Bunları yaparken kahvenizi nasıl bir bardakta içtiğinize dikkat ettiniz mi? Eğer karton bardak kullanıyorsanız, atık problemine katkıda bulunuyorsunuz demektir!
Çözüm: Hayat çok hızlı akıyor, kabul, ancak kahvenizi oturarak içmeye ne dersiniz? Bir bardak kahvelik mola, karton bardakla oradan oraya koşturmaktan daha iyi olacaktır. Hele kahve içeceğiniz yerde oturuyorsanız, kartonda içmenin ne anlamı var öyle değil mi?
Bir dahaki sefere kahvenizi alırken, karton bardakta değil, fincanda verilmesini isteyin. Starbucks gibi kartonda kahve satan dükkanlar, kahvenizi seve seve kocaman bir fincanda servis edebilirler. Eğer kahveyi alıp gitmeniz gerekiyorsa, termosunuza doldurmalarını isteyebilirsiniz. Çevreci öneriler sizi kahve keyfinizden ödün vermek zorunda bırakmadan da doğruyu yapmaya yönlendirebilir.
3. Işıl Işıl Dişler – Ancak Ne Uğruna?
Sorun: Diş fırçası, her gün kullandığız plastik objelerden bir tanesi… Plastikle o kadar özdeşleşmiş ki, onu başka bir maddeden düşünmek mümkün değil. Dünyada her yıl 3.6 milyar plastik diş fırçası kullanılıyor. Bunların çok büyük bir kısmı geri dönüşümden geçmiyor, çözünmeden yıllar boyunca kalıyor, çözünürken toprağı kirletiyor.
Çözüm: Plastik diş fırçanızı, bambu ile değiştirerek bu sorunun önüne geçilmesine katkı sağlayabilirsiniz! Tutma yeri ve fırça kısmı ile tamamen doğal maddelerden elde edilen bambu dış fırçaları, plastiğe harika bir alternatif sunuyor. Ankara’da da satılan The Humble Brush bambu diş fırçaları, bu alternatifin güzel örneklerinden. Üstelik her satın aldığınız fırça karşılığında, ihtiyacı olan bir çocuğa fırça hediye ediyorlar. Bu marka, hem çevreci öneriler arasında yer alıyor, hem de harika bir sosyal sorumluluk örneğini gözler önüne seriyor.
4. “Poşete Gerek Yok!”
Sorun: Kendinizi marketten sonra eve giderken hayal edin… Bir haftalık alışverişi yaptıktan sonra, elinizde kaç tane torba var? 5? 7? 10??? Pek çoğu tek kullanım sonrası yırtılan, evde bir köşeye istiflenen, asla bitmeyen plastik torbalar… Bir gün evlerimizi ele geçirecek gibi duruyorlar!
Çözüm: Son 10 yıldır giderek daha da yaygılaşan bez çanta modasını, işlevsel bir hale getirmeye ne dersiniz? Alışverişinizi yapmaya giderken, yanınıza birkaç bez torba alın. Aldıklarınızı bi torbalara yerleştirip eve bu şekile taşıyın. Bir yıl boyunca bunu yaptığınız takdirde, büyük bir fark yaratmış olacaksınız. Market alışverişi dışında da “poşete gerek yok” mottosunu benimseyebilirsiniz. Aldığınız küçük bir makyaj malzemesi, kitap ya da tek bir meyve çantanıza sığabilir. Çevreci öneriler arasında belki de en kolayı, plastik poşete hayır diyebilmek.
Evde çöp poşeti bulamamaktan endişe ediyorsanız, korkmayın! Bez torba alışkanlığına geçtikten sonra bile evdeki rezervi bitirmeniz zaman alacak ve hâlâ zaman zaman plastik torbalar almak zorunda kalacaksınız.
5. Bir (Plastik Olmayan) Şişe Şu
Sorun: Ne yazık ki şehrimizde çeşmeden akan su konusunda şüphelerimiz var. O nedenle hemen hemen hepimiz plastik damacanalarda şu içmek zorunda kalıyoruz. Belki bu durum karşısında filtre taktırmaktan başka çaremiz yok, ancak bir de gün içerisinde satın aldığımız plastik su şişeleri var. 50 ml şu içmek için koca bir plastik şişeyi ziyan ediyoruz.
Çözüm: Pek çok kişi hem ekonomik hem de çevreci nedenlerle plastik şişeleri tekrar tekrar kullanma yoluna gidiyor… Ancak bu durum pek de sağlıklı değil. Bunun yerine cam şişeler tercih edebilirsiniz. Suyu içtikten sonra şişeden hemen kurtulmak istiyorsanız, veya ağır bir cam şişeyi taşımak istemiyorsanız, SuCo’ya göz atabilirsiniz. Ankara’da da satılan SuCo, doldurulduğunda 50 ml şu alan, boşkense neredeyse bir A4 kağıt kadar ağırlık yapan ve katlanıp defterin arasına konabilen bir su şişesi sunuyor. Üstelik her alışverişinizin 1 TL’sini suya erişim projelerine bağışlıyor.
Listelenen bu beş öneri belki dünyayı kurtarmaz, ancak olumlu bir katki sunacağı kesin! Üstelik uygularken sizi fazla zahmete sokmayacaklar. Denemekten zarar gelmez, ne dersiniz?
Bu konuya yer verdiğiniz için çok teşekkür ederiim, #zerowaste yolculuğunda Ankara’dan da güzel adımlar bekliyoruuz