‘’Güzel bir dünyada yaşamak istiyorsanız siz de öyle bir meyhane bulunuz.’’ Orhan Veli

4 Haziran 2024 Salı günü JW Marriott Hotel Ankara’da Turizmin En’leri Ödül Töreni gerçekleştirildi. 2018’den beri her yıl süregelen etkinlikte misafir memnuniyetinden sosyal sorumluluğa, acentecilikten taşımacılığa, restorandan medyaya pek çok alandan ödüller sahiplerini buldu. Göksu Lokantası “Yılın Türk Mutfağı”, L’avare Alice “Yılın Dünya Mutfağı” ve Lavarla da “Yılın Influencer” ödüllerine layık görüldü. 31 kategoride dağıtılan ödüllerden bu yazıda yalnızca Ankara’daki kulüp kültürünün öncülüğünü yapan Göksu Lokantası ve L’avare Alice’i mercek altına alacağım.

Ankara klasiği: Göksu Lokantası

1989’dan günümüze nostaljisini koruyan Ankara’nın en köklü restoranlarından Göksu Lokantası; mezeleri, leziz ana yemekleri ve bilhassa suflesiyle sevenlerin gönlünde taht kurmayı başarabilmiş nadir işletmelerden. Özellikle Kızılay’daki şubesi (diğeri Nenehatun’da) pek çok Ankaralının anılarında özel günlere eşlik etmesiyle meşhur. Geçtiğimiz yıl bir restorasyon geçirmiş olsa da tarihi dokusunu ve hatıralarını hala koruyor. Mekandan içeri adımınızı atar atmaz kendinizi zaman tünelinden geçerek yakınlarda hayli revaçta olan Netflix dizisi Kulüp‘teki bir karakter gibi hissetmeniz oldukça olağan. Duvardaki gazete kupürleri, ankesörlü telefonlar, bembeyaz masa örtüleri ve sizi bakışlarıyla anlayan garsonlar bu geçişin sebeplerinden. Ve pek tabii müzikler…  Sezen Aksu’dan Zeki Müren’e, Yavuz Akyazıcı’dan caza ruhunuza dokunan parçalar…

Göksu Lokantası’nın sabahları serpme kahvaltı ile başlayan servisi öğle ve akşam devam ediyor. Öğlen vakti daha sakin olan Göksu, akşamları içkili lokanta tarzında işletiliyor. Öğle vakitlerinde sıcak yemekler, akşam mezeler tercih ediyor. Bazı günler yemeğe canlı müzik de eşlik ediyor. Mekanda belirli gecelerde “Somel Trio” caz grubu veya caz piyano gibi canlı müzik dinletilerine de yer veriliyor. Osmanlı mutfağı ve yöresel lezzetlere yer veren lokantanın spesiyalleri ise çerkeztavuğu, pastırmalı humus, levrek buğulama ve en çok da ağızda köpük misali eriyen bulut suflesi. 2024 Haziran başında ATİD Turizmin En’leri töreninde halk oylarıyla kazandığı “Yılın En İyi Türk Mutfağı Ödülü” de işletmenin ne denli talep gördüğünü gösteriyor.

Geçenlerde, ılık bir mayıs gününün öğle vakti, üniversite araştırma ekibindeki arkadaşlarımla Kızılay’daki işimiz sonrası spontane bir ziyaret yaptık. Plansız her etkinlik gibi günün hediyesi pek de keyifli oldu. Yeşil sarmaşıklar rüzgarda salınırken karalahana dolması, gavurdağı salatası ve arnavutciğerini mısır ekmeğiyle buluşturduk. Açık tavandan güneş vuran masamızda sessiz sakin mekanın tadını çıkarmış, kalkmaya hazırlanırken bahar yağmuru indirince ikram edilen çaylarımız eşliğinde bir süre daha oyalandık. Sonra dinmeyen yağmurun bereketinden bahsederek yolumuza koyulduk.

Yemekli tiyatro: L’avare Alice

ATİD Turizmin En’leri töreninde “Yılın Dünya Mutfağı” ödülüne layık görülen bir diğer ödüllü işletme ise L’avare Alice. 2016 yılında Çevre Sokak’ta açılan L’avare Sahne & Sokak’ın ardından L’avare Alice de 2022 yılında Çayyolu’nda kapılarını açmış.

L’avare Sahne & Sokak 18. yüzyıl Fransa’sı dekoruyla tasarlanmış butik bir sahne ve sokak atmosferi sunuyor. İsmini Moliere’in Fransız burjuvasının para tutkusunu hicveden Cimri (L’Avare) adlı oyunundan alıyor.  Hem restoran hem de tiyatro, komedi, stand up, dans ve gösteri benzeri etkinlikleri içeren mekandaki başarının ardından ikinci şubeleri açılıyor. L’avare Alice ise Alice Harikalar Diyarında‘dan esinlenerek kurgulanmış. Gülümseyen görünmez kedi, nargile içerken Alice’e kimliğini sorgulatan tırtıl, Kırmızı Kraliçe, zamanla yarışan tavşan, mantarlar ve ışıklı gökyüzü ile sihirli ormanda masalsı bir atmosfer sunuyor. Sihir gösterisi, konser, tiyatro oyunu, dans ve müzikal tarzından etkinliklere yer veren mekanın özelliği yemekli tiyatro (dinner theater) olarak işletilmesi. İtalyan Şef Michele’in tasarladığı menüde atıştırmalık (rahat) veya zengin (şık) olmak üzere dünya mutfağından füzyon seçenekler bulunuyor. Bunun yanı sıra set menüler haricinde alakart menüden de sipariş verilebiliyor. L’avare Alice’in üst katı ise aynı zamanda Piazza L’avare adıyla bir pizza restoranı olarak işletiliyor. Mekan özellikle yeni sanatçıları desteklemeye gayret ediyor. Rezervasyonlar internet üzerinden yapılırken etkinlikler ve menüler hakkında detaylı bilgiye ulaşılabiliyor.

Bir özel gün kutlaması sebebiyle Mayıs ayında ilk defa L’avare Alice’i ziyaret etme fırsatı buldum. Daha önce L’avare Sahne’de akşam yemeği, tiyatro etkinlikleri ve özel kutlamalar sebebiyle bulunmuştum. Bu sebeple Alice’i de hayli merakla bekliyordum. 25 Mayıs akşamı A capella: SesVerSus grubunun etkinliğinde rahat menü seçeneğini denedim. Uzun kırmızı kadife perdelerle kapanmış sahne, yüksek tavan, geniş avizeler, renkli loş ışıklarla dekore edilmiş Alice’in Harikalar Diyarı daha ilk girişte bile beni etkiledi. Soğuk tapaslarla başlayan ikramların ardından perde açıldı ve “A capella” sahne aldı. Enstrüman kullanmadan, sadece insan sesiyle müzik yapan grup klasik batı müziğinden türkülere, cazdan popüler müziğe kadar geniş bir yelpazeye yer verdi. Genç tenor ve sopranolardan oluşan orkestranın, Barış Manço’dan Karadeniz türkülerine, Sia’dan Candan Erçetin’e uzanan repertuvarı bir zaman şöleni yaşattı. Ayrıca seyirciyle hayli etkileşimli bir grup olduğunu da ekleyebilirim. Grup parçalarını söylemekle kalmadı bu enerjiyi izleyiciye de yaşattı. Dans etmeye bayılan biri olarak gerçekten gece boyunca sandalyemde zor durduğumu söyleyebilirim.

Menüye gelecek olursak karides kokteyl, peynirli tortilla ve Peru usulü tavuklu salata soğuk başlangıçları hayli keyifliydi. Ara sıcaklarda incik etli nohutlu chimichurri (Arjantin usulü bitki sosu) ve tavuk quesedilla (Meksika mutfağı) yine oldukça lezzetliydi. Benim açımdan tek sıkıntı tortillaların içeriğinde avokado bulunması ve menüde belirtilmemesiydi. Zaten işletmecilere bu dip notu da çıkarken ilettik. Ve son olarak İtalyan tatlısı limonlu panna cotta, vanilya kokusu ve kıvamıyla bizleri mest etti. Sonuç olarak adını Alice’den alan mekan Ankara’ya farklı bir konsept getirmesiyle ayrışıyor. Her hikayenin sonunda değişen, büyüyen kahramanlar ve Alice gibi biz de L’avare masalından bambaşka biri olarak ayrılıyoruz.

Kulüpler ve kent kültürü

İki farklı mekanı buluşturan ortak nokta, lezzet ve canlı müzik performansları ile kulüp kültürünü ortaya koymaları. Genel olarak kulüp tanımının içine bazı farklılıklar gösterse de meyhaneler, içkili lokantalar, canlı müzik ve performansların sergilendiği mekanları dahil edebiliriz. Meyhaneler, Osmanlı zamanından beri topraklarımızda yer almakta. Kısaca meyhanenin tarihine bakarsak günümüzde pek talep gören bu kültürün Osmanlı’ya Bizans’tan geçtiğini görürüz. Diğer ismiyle taverna olarak adlandırılan bu mekanlar yemekli ve müzikli içkili eğlence yerleri olarak tanımlanır. İstanbul’da Galata ve Balat’ta yaygın olan meyhaneler, Sultan Abdülhamit zamanında gayrimüslimlerin sosyal yaşamına hoşgörü göstermesi bakımından önemlidir.

Kültürel mozaiği yansıtan meyhanelerden biri de 1890’da Rumca “meydan” anlamına gelen Agora’dır. Meyhanecilik ayrıca liman kültürünün bir parçasıdır çünkü gemiciler indikleri limanda tanınmayan bekarlardır ve akşamları harcayacakları vakit ile nakitleri mevcuttur. Zaman zaman meyhaneler önyargıları aşabilmek adına içkili lokanta olarak da tanımlanır. Samimi, lezzetli, kadınsız… Kadınsız derken kadının meze olarak kullanılmadığı anlamında. Yoksa modern meyhane kültüründe kadın erkekle birlikte yemeğe iştirak eder, bir birey olarak katılım sağlar. Bu nokta meyhane kültürünün geçmişte ve hala bazı yörelerde yalnızca erkeğe ait kamusal mekanlar olduğu düşünüldüğünde daha anlamlı hale gelir. Kadınlı erkekli eğlence mekanlarının gelişimi ise özellikle modernleşme ve kentli yaşam anlayışıyla yaygınlaşmıştır. Yeşilçam’ın Batı tarzı eğlence anlayışını, balo ve dansları işlemesi bu kültürün gelişmesinde rol oynamıştır. Ayrıca meyhane sofralarına çilingir sofrası denir, muhabbetle her gönlün kilidini açtığı için. Hatta meyhaneler aşık tarzı şiir geleneğinin devam ettirildiği mekanlardır. Muhabbet ve hoşça vakit geçirmek gayesiyle çıkılan bu yolculuk zaman zaman edebi yapılanmayla birlikte şiirle son bulur. Ne demişler “Barba (meyhaneci) meyhaneyi açar, ruhunu müdavim üfler. Eğer maya tutarsa tabelaya isim yazılmasa da olur.” İşte Göksu ve L’avare de böyle isme gerek duymadan kalbi ısıtan mekanlardan.

Özetlemek gerekirse, Türk mutfağının üstadı bir Ankara klasiği olan Göksu Lokantası ve yeni nesil işletme L’avare Alice’in ortak özelliği; Ankara’da canlı müzik ve yemekli eğlence mekanları olarak kulüp kültürünü yaşatmaları. Bireylerin özenli giyimleriyle, düzeyli eğlence anlayışlarıyla, damak zevkini tatmin edebilecekleri bu keyifli mekanlar; sanat, kültür ve gastronomiyi birleştirmeleriyle ön plana çıkıyorlar. Sürdürülen etkinliklerle kentleşme değil kentlileşmenin daha ziyade önemli olduğu kentlerde popüler tüketim sarmalından ayrışarak seçkin eğlence anlayışının gelişmesine hizmet etmeleri ve kent kültürüne katkı sağlamaları bakımından önem taşıyorlar.

Kaynakça:

Anadolu Ajansı, (2017), “Tarihin 127 Yıllık Tanığı: Agora Meyhanesi”.
ATİD Turizmin Enleri. (2024)
Atlas Tozu. (2011), “Göksu Restoran’da Rakı-Meze Şenliği”
Codeluux. (2008), “Meyhane Tarihi”.
Çapraz, E. (2018), “Aşık Tarzı Şiir Geleneğinin Teşekkülüne Dair Değerlendirmelere Bir Ek: Meyhaneler.” Türkbilig 1, 35, 233-244.
Food Life. (2023), “Hem Sahnesi Hem de Yemekleri Unutulmaz Bir ‘Dinner Theater’: L’avare.
Korçi, G. (2021), “Çilingirden Kalkmak.” Gazete Duvar.
Solmaz, M. (2021), “Meyhane Nereden Nereye?” Gazete Duvar.
L’avare. (2024).
Göksu Lokantası. (2024).
Ses Ver Sus, A capella. (2024).