“Sahici bir sarsıntı sahte bir dengeden iyidir.”

Behzat Ç. 4. Sezonu ile geri döndü. Dizi ve Ankara severleri heyecanlandıran bu dönüşü hatırlayarak konuşacağız. Yazı, bu süre zarfında Ankara’dan giden, gurbete hasret götüren nicelerinin yüreğine su olması niyeti ile yazılmıştır.

1. Kaygılar

Behzat Ç. 2010 yılında bir polisiye kitap uyarlaması olarak yayınlanmaya başladı. Dizi hakkında kaygılar da buradan başlıyor. Yurdumuzda kitap uyarlaması Türk dizileri, okurun hayal dünyasına saygı gösterecek perspektiften uzak, eser sahibinin kemiklerine bir sızı kadar yakındır. Öyle ki geldiğimiz noktada Türk dizileri değerli bir okur adayına “Aaa Aşk-ı Memnu’nun kitabı çıkmış,” cümlesini 119 yıl gecikmeli söylettirebilir. Türkiye’nin en iyi mizah yazarlarından Atilla Atalay’ın Sıdıka’sının sadece dizi olarak bilinmesini sağlayabilir. Ana akım medya simsarlarının amiyane iki rating için kitap uyarlaması olarak başlayan dizileri içinden çıkılmaz bir aşk hikâyesine bağlayabilir. Bu durumun okur ve liyakatli izleyici için üzüntü yarattığı söylenebilir. Behzat Ç, bu hislerin en yoğun olduğu (Yaprak Dökümü–Aşk-ı Memnu tandemi, kalede Orhan Kemal’in Hanım’ın Çiftliği var o yıllarda) bir zamanda yayımlanmaya başladı. İlk işi de bu kaygı durumunu ortadan kaldırmak oldu.

2. Hafıza

Behzat Ç. reklam arasında bulaşık deterjanı reklamı giren ulusal bir kanalda yayımlandı. Ulusu için deterjan eliyle temizlenmiş tabağın beyazını göstermeyi tercih eden bir akla inat 44. bölümde Cumartesi Anneleri’ni gösterdi. 67. bölümde Suna’nın hikâyesi ile kadın cinayetlerini anlattı. 30. bölümde gazeteci Ilgın’ın yazdığı yazı yüzünden hapse atılmasıyla basın özgürlüğünün ve fikir beyan etmenin durumunu açıkladı. İlk 36 bölümde pavyon şarkıcısı Gönül ile, âşık olmak dahil insanı var eden erdemlerde yaşanan toplumsal eşitsizliği gösterdi. İş bulamadığı için polis olan ziraat mühendisi Cevdet karakteri ile ehli olmadığı işlerde çalışmak zorunda kalan nice insanı hatırlattı. İzlediğimiz her bölümün alt metninde anlatılmak istenen bir mesaj vardı. Mesajın alıcısı da toplumun hafızasıydı.

3. Öğreti

Behzat Ç.’nin Ankara öğretisi sahicidir. 90’lı yıllarda Gölge Bar’da Pilli Bebek dinlemiş abilerimden ablalarımdan özür dileyerek; bir neslin Pilli Bebek’i bu dizi sayesinde tanıdığını düşünüyorum. 2007 senesinde Nefes Bar’da Pilli Bebek’in Siyah Beyaz şarkısında attığı soloyu yirmi üç kişi ve iki bina kolonu ile izliyorduk. Geçen sene kısmet olduğunda Pilli Bebek 6.45 konserinin hıncahınç dolu olduğunu görmek şehirli olarak çok iyi hissettirdi. (İstanbul okuruna durumu şöyle ifade edelim, Kesmeşeker İstanbul için ne ise Pilli Bebek de Ankara için odur) Şehirde, şehrin müzisyenlerinin dinlenmesinde Behzat Ç.’nin ve dizi müziklerinin bir nebze katkısı olduğu kanaatindeyim.

Behzat Ç.’nin öğretisi meraklıdır. Tekele girince Tuborg’u ya da Efes’i hazır edilen nice müdavim Behzat Ç. birası olarak anıldığı için Bomonti’ye şans vermiştir. Kitapta Behzat Amirim sadece tekel birası içer. Dizide de içtiği biranın etiketinde Bananazura yazar. Ancak etiket Bomonti şişesi üzerine basıldığı için Bomonti içtiği var sayılırdı. Hal böyleyken tekellerde Bomonti üzerine “Behzat Ç. birası gelmiştir” yazısını ne kadar sık gördüğümüzü düşünerek biranın popülerliğine dizimizin katkısı yadsınamaz.

Behzat Ç. öğretisi gezer. Amirimin kızı Berna’nın intihar ettiği Sakarya Teras Bar’a, bu olay sekanslarını yakalamak için giden, biranın yanına patates söyleyenlerin varlığını; dizinin mekânda bulunan onlarca tablosundan anlayabiliriz. Aynı durumu Esat’ta bulunan Sokakbaşı Meyhanesi için de söyleyebiliriz. Behzat Amir’in eski dostu Hüseyin’in işlettiği meyhane olarak bilinen meyhanenin sosyal medya hesapları, dizi sevgisini içeren yorumlarla doludur.

Behzat Ç. öğretisi sahnededir. Amirim tiyatrosunda oynuyor diye Bir Delinin Hatıra Defteri’ni izleyip Gogol ile, Tüy Kalemleri izleyip Marquis De Sade ile, Hayalet oynuyor diye Kayıp El’i izleyip Martin Mcdonagh ile, Akbaba ve Şule oynuyor diye Mezarsız Ölüler’i izleyip Jean Paul Sartre ile tanışanlar olmuştur. Dizinin oyuncuları genellikle tiyatro kökenlidir. Yaşadıkları duyguları bu kadar iyi hissetmemizin bir nedeni de bu olabilir. Behzat Ç. sahnededir.

4. Behzat Ç. Yeniden

Ankara polisiyesi ekranlara veda ettikten sonra darbe girişimi oldu. Darbe girişimini de dizide tarikat mensubu olduğu için üst makamlara getirilen liyakatsız devlet memurları yaptı. Dizi 25 Temmuz’da Blu TV’de geri döndü. Belki de yeniden başladı bilemiyorum. Ben izlerken Behzat Ç. birası içerek hatırlayacağım. Çünkü biliyorum, dizideki her şey hayal ürünü olsa da hatırlamak gerçekti.

Ankara’yı mekan edinen başka eserler için Ankara kokulu romanlara  ve içinden Ankara geçen filmlere göz atabilirsiniz.