23 Nisan’a yaklaşırken Kurtuluş Savaşı Müzesi, Cumhuriyet Müzesi ve TBMM’den birini ya da birkaçını gezmek, çocukların tarihi görerek öğrenmeleri açısından önemli. Özellikle Ankara’da yaşayan çocukların bu açıdan şanslı olduğu kesin. Okullarda 23 Nisan öncesi, hemen her sınıf seviyesinde “23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı” konusu bolca işlenir. Atatürk ve silah arkadaşlarının verdikleri mücadele, yaşadıkları zorluklar anlatılır, bilgiler tekrar edilir. Kurtuluş Savaşı sonrası meclisin kurulması sürecinden, cumhuriyetin ilanından bahsedilir. Bu değerli bilgileri okulda öğretmek kadar o günlerin yaşandığı mekanları (imkan varsa) göstermek de önemlidir. Çocuklar yerinde öğrenmeyi, gezmeyi sever. Yan yana olan I. ve II. Meclis binalarını arka arkaya gezebilirsiniz. 1915 yılında İttihat ve Terakki Cemiyeti için inşasına başlanmış olan bina, 23 Nisan 1920’de TBMM’nin açılma kararı ile meclis binası olarak kullanılmış. 115 temsilci ile ilk toplantı yapılmış. Ankara milletvekili olan Mustafa Kemal Paşa’nın oybirliği ile Meclis Başkanı seçildiği; ilk anayasanın, İstiklal Marşı’nın kabul edildiği, saltanatın kaldırıldığı bu meclis Ankara’nın başkent olması, Lozan Barış Antlaşması, Cumhuriyet’in ilanı gibi önemli kararların alındığı yerdir.
Genel Kurul Salonundaki sıralar okullardan, yağ lambaları ve sobalar civar kahvehanelerden getirilerek millet egemenliğine dayanan ilk meclis binasının temelleri, yine halkın el ve gönül birliği ile oluşturulmuş. Genel Kurul Salonunda Arap harfleri ile “Hakimiyet milletindir” yazıyor ve Atatürk’ün isteği ile salonda resmine yer verilmiyor. Binanın diğer bölümlerinde; Meclis Başkanı odası, Bakanlar Kurulu Odası, Encümen Odası yer alıyor. Lozan Barış Antlaşması’nın imzalandığı masa sergileniyor. I. Meclis binası önce 23 Nisan 1961’de “Türkiye Büyük Millet Meclisi Müzesi” adıyla halkın ziyaretine açılmış. Atatürk’ün doğumunun 100. yılı kutlama programı çerçevesinde, 1981 yılında Kültür ve Turizm Bakanlığı Eski Eserler ve Müzeler Genel Müdürlüğü tarafından gerçekleştirilen restorasyon çalışmaları sonucu, 23 Nisan 1981 tarihinde “Kurtuluş Savaşı Müzesi” adıyla yeniden ziyarete açılmıştır.
I. Meclis binasının yanında bulunan, üstteki fotoğrafın çekildiği II. Meclis binası; Sirkeci’deki Büyük Postane, Haydarpaşa İskelesi, Ankara Palas gibi bilindik yapıların da mimarı olan Vedat Tek tarafından inşa edilmiş. Cumhuriyet’in gelişmesi için önemli kararların alındığı, yasaların çıkarıldığı, çeşitli antlaşmaların yapıldığı bir meclis olarak kullanılmış.
Yıllar içerisinde tadilat ve düzenlemelerle 36 yıl boyunca Türkiye’de demokrasinin yerleşmesini sağlayan pek çok değişikliğin konuşulduğu bina, görevini 1961 yılında inşa edilen yeni binaya devretmiştir. Meclisin yeni binaya geçmesiyle eski meclis binası, Kültür Bakanlığına devredilmiştir. Uzun zamandır müze olarak kullanılan yapı ilk kez 1981 yılında “Cumhuriyet Müzesi” olarak ziyarete açılmıştır.Bodrum üzerine iki katlı olan bu yapının iç bölümleri, iki kat boyunca yükselen ortadaki meclis salonunun üç kenarına dizilmiş; girişten sonra enine uzanan, iki ucunda merdivenlerin yer aldığı geniş geçit, Selçuklu ve Osmanlı motiflerinin yer aldığı bir tavanla örtülmüştür. Benzer bir biçimde ele alınmış yerlerden birisi de büyük salondur. Yer yer localarla değerlendirilen bu salonun özellikle yıldız motiflerini içeren ahşap tavanı, sonradan düzenlenen taç kapı ve bazı noktalar dışındaki kemerleri, saçakları, yer yer çinilerin yer aldığı bölümleri, dönemin mimari özelliklerini yansıtmaktadır. Mimari açıdan büyüleyen salon, ayrıca zorluklar içinde mücadele edip kazanan ve o salonda oturarak ülkemizin geleceğini şekillendiren kararlar alınması açısından da etkileyicidir. Salonda Atatürk’ün oturduğu yerleri gösteren bazı fotoğrafların bulunması, çocukların hayallerinde canlandırdığı sahneleri destekleyici nitelikte.
Müze personelinin yönlendirmesi ile giriş kapısından geçtikten sonra sağ taraftaki odalardan gezmeye başlayabilirsiniz. İlk üç cumhurbaşkanımızın dönemlerini yansıtan olaylar, fotoğraflar, cumhurbaşkanlarının özel eşyaları ile o dönemde mecliste alınan kararlar ve kanunlar yan yana odalarda sergilenmektedir. Bu odalarda; Atatürk, İsmet İnönü ve Celal Bayar’a ait kıyafetleri görüp, cumhurbaşkanı mührüne de yakından bakma şansınız olacak.
Tarih kokan merdivenlerden üst kata çıktığınızda müzenin üst katında, 1924 – 1960 yılları arasında görev yapmış olan meclis başkanları ve başbakanların bilgilerine de yer verilmiş olduğunu görebilirsiniz. Ali Fethi Okyar, Kazım Özalp, Abdülhalik Renda, Kazım Karabekir, Ali Fuat Cebesoy, Şükrü Saraçoğlu ve Refik Koraltan’ın hayatı hakkında bilgi alabilirsiniz.
Bunların yanı sıra Meclis Başkanlığı Odası, yabancı heyetlerin ağırlandığı Cumhurbaşkanlığı Salonu (bizi en çok bu salon etkiledi), Cumhurbaşkanı ve Başbakanlık çalışma odaları da görülebilecek tarihi odalar arasında bulunuyor.
Türkiye tarihine ilgi duyan herkesin, özellikle de çocuklu ailelerin mutlaka uğraması gereken yerlerden ikisi Kurtuluş Savaşı Müzesi ve Cumhuriyet Müzesi. Müzelere giriş; müze kartı olanlar ve çocuklar için ücretsizken, müze kartı olmayanlar için 5 tl.
Yol Tarifi: Ulus Meydanı’ndaki Atatürk Heykeli’nden, Cumhuriyet Caddesi yönünde ilerlerken 200 metre sonra sağda kalan Kurtuluş Savaşı Müzesi’ni ve biraz ilerisindeki Cumhuriyet Müzesi’ni göreceksiniz. Metro, dolmuş, otobüs ile ulaşımın kolay olduğu müzelere araçla gelenler ise yolun karşısındaki ara sokağı ve sokakta bulunan otoparkı kullanabilirler.