Efemera, her tür bilet, fatura, okul diplomaları, sakız ve çikolata kağıtları, gazete küpürleri, düğün davetiyeleri, tebrik kartları, hatıra olarak dağıtılmış eşantiyonlar, eski fotoğraflar gibi gündelik yaşama ait birçoğumuzun “ıvır zıvır” olarak değerlendirdiği kısa ömürlü, küçük ve geçici belge niteliği taşıyabilen materyallerin genel adıdır. Efemera koleksiyonu yapan koleksiyonerlere efemerist denir.
Siz de bu tip belgeleri toplamayı seviyorsanız bir efemerist olma yolunda ilerliyorsunuz. Efemera belgelere, açıkçası çocukluğumdan kalma bir alışkanlık ve elimdeki bu tip belgelerin anısının olmasından dolayı kıyamamamla ilgili olarak fazlasıyla ilgi duyuyorum. Biriktirdiğim bu sakız kağıtlarının, gittiğim sinema ve tiyatro biletlerinin birer efemera olduğu ve bu belgelerin geçmişe ışık tutması adına arşiv belgesi sayıldığını öğrenmek beni oldukça şaşırttı.
Geçmişe doğrudan el uzatabilmek adına koleksiyonerler genelde belli bir konusu olan tematik koleksiyonlar yaptıkları gibi genel konulu koleksiyonlar da yaparlar. Günümüzde efemera koleksiyonerliğini kurumsal anlamda gerçekleştiren resmi kurum sayısı çok azdır. Sadece bazı kütüphane ve müzeler bu tip koleksiyonları bünyesinde barındırmaktadırlar.
Bir şehrin tarihini, sosyo-kültürel geçmişini gelecek kuşaklara aktarmak için efemera önemsiz gibi görünebilir. Fakat unutulan ya da gözden kaçan olayları, kişileri, durumları ortaya çıkarmak açısından önemlidir.
Geçmişten günümüze biriktirilen, koleksiyonu yapılan sinema ve tiyatro biletleri, afişler, ulaşım biletleri, takdir ve teşekkür belgeleri, askeri belgeler, siyasi partilerle ilgili belgeler geçmişin sosyal ve kültürel yaşantısına ışık tutar. Bu nedenle tarihçiler için önemli bir kaynaktır. Gündelik hayatların ayrıntılarına ışık tutan bu belgeleri toplamak zamanla sizi esir alabilir.
Evimizdeki eskiden kalma, belki de hiç önem vermediğimiz öylece dolapta duran bu belgeleri düzenlemenin vakti çoktan geldi. Bu belgeleri açığa çıkarmak demek kendi hayatımızda bir zaman yolculuğuna çıkmak demek. Anılarımızı tozlu raflardan çıkarmak ve geçmişe dalıp gitmek demek. Bir tarihe tanıklık etmek hatta bir hayatı, belki de bir şehri yeniden yaşamak demek.
Kimbilir belki de o dolap kapaklarının ardında çocukluğunuzdan kalma, annenizden gizli gizli yediğiniz bir çikolatanın kağıdı duruyordur, yüzünüzde bir gülümseme bırakan…
Kaynakça
Babacan, E. (2014). Efemera nedir? Efemera koleksiyoneri kimdir? 10/12/2018 tarihinde https://www.dunyabizim.com/mercek-alti/efemera-nedir-efemera-koleksiyoneri-kimdir-h18676.html adresinden erişildi.
İşcen, Y. Ankara Efemera. 17/12/2018 tarihinde http://yavuziscen.blogspot.com/p/ankara-efemera.html adresinden erişildi.
Türkiye Buz Hokeyi Tarihi ile ilgili Yazı, Fotoğraf ve Gazete Haberleri. 11/12/2018 tarihinde http://hokeyturkiye.blogspot.com/2015/03/turkiye-de-buz-hokeyi-tarihi-ve-ilk.html adresinden erişildi.
