Fotorealizm veya fotogerçekçilik, gerçeğin birebir şekilde tuvale aktarıldığı bir sanat akımı. Akımın Türkiye’deki ilk temsilcilerinden Nur Koçak’ın ifadesiyle, “fotoğraf gibi resimler yapmak”. Lise yıllarından itibaren resimle uğraşan, TED Ankara Koleji’nde okuduğu yıllarda Turgut Zaim’den derslan alan ve tüm hayatını resme adayan Nur Koçak’ın Mutluluk Resimlerimiz sergisi, SALT Beyoğlu ve SALT Galata’nın ardından 8 Ocak’ta Ankara’ya geldi. Sergi, 16 Şubat 2020 tarihine kadar Çankaya Belediyesi Çağdaş Sanatlar Merkezi’nde (ÇSM) görülebilir.
Altı farklı seriden oluşan sergide, Nur Koçak kadın kimliğine yönelik toplumsal yaklaşımı feminist bakış açısıyla ele alıyor. Mutluluk Resimlerimiz’in ilk serisi Cahide-Önce (1996-1999) Türkiye sinemasının ilk yıldız oyuncusu, yapımcı ve yönetmen Cahide Sonku’yu konu ediniyor. Sonku’nun üretimlerinin göz ardı edilerek itibarsızlaştırılmasına gönderme yapıyor. Fetiş Nesneler (1974-1988) ve Nesne Kadınlar (1975-1979) serilerinde ise sanatçı, kadın dergilerinden topladığı görsellere odaklanıyor. Fetiş Nesneler serisinin ilk resimlerini Paris’te üretmeye başlar. Bu seride popüler tırnak cilası, ruj ve parfüm markalarının albenili fotoğraflarını işlev ve bağlamından kopararak anıtsal boyutlara taşıyor.
Bu iki serinin ortaya çıkış süreci “fotoğraf gibi resimlerin” beğenilmediği öğrencilik yıllarına denk düşmektedir. Hevesinin kırıldığı ve umutsuzluğa kapıldığı yılların ardından bir burs programını kazanarak Paris’e gider. Avrupa’da fotogerçekçiliğe bir hayli değer verildiğini gördüğünde doğru yolda olduğunu anlar ve altı ay boyunca hiç çıkmadığı odasında Fetiş Nesneler serisinin ilk resmi olan “Vivre” parfüm şişesini böylece tamamlar. Bu resimden sonra tekniği bir daha hiç değişmez. Nesne Kadınlar resimlerinde Paris’te topladığı dergilerde yer alan reklam fotoğraflarını ele alır ve kadının nesne olarak kullanımı üzerinde durur.
Nur Koçak, dördüncü serisi Vitrinler’de (1989-2019) bu defa küreselleşen tüketim kültürünün İstanbul’un merkezindeki mağaza vitrinlerine etkisine bakar. Bir zamana dek mahrem sayılan parlak taşlarla süslü file çoraplar, dantelli iç çamaşırları gibi ürünlerin teşhir edilmesiyle kadın bedeninin seyirlik bir nesne olarak kimliksizleştirilmesini sorgular. Bir diğer seri, Aile Albümü (1979-2012), sanatçının aile fotoğraflarına yeniden bakışını anlatır. Esin kaynağının çoğunlukla, popüler kültürün temsil edildiği medya olduğunu söyleyen Koçak, aile albümlerinden de ilham alarak bu defa toplumsal aile rollerine odaklanır. Bu çalışmayı Baudelaire’den alıntılayarak “çocukluğun güzel günlerinin geri getirilmesi” olarak da görür aynı zamanda.
ÇSM’deki serginin son serisi, serginin kendisine de adını veren Mutluluk Resimleriniz (1981), Kelebek‘te yayımlanan fotoğraflar üzerine yaptığı siyah beyaz çizimlerle beraber Cağaloğlu’ndan topladığı asker kartpostallarına müdahalelerle ürettiği bir dizi işten oluşuyor. Her ne kadar asker kartpostalları bu çalışmanın erkeğe odaklandığını ima etse de Nur Koçak için çalışmanın odağında yine kadın var.
Nur Koçak’ın mecra ve teknik seçimindeki kararlı yaklaşımını vurgulayan ve altı farklı seri ile bugüne kadar en kapsamlı sergisi olan Mutluluk Resimlerimiz, 8 Ocak’ta sergiyi programlayan sanat tarihçisi Ahu Antmen ile SALT’tan Amira Akbıyıkoğlu’nun sanatçıyla yaptığı söyleşi ile açılışını gerçekleştirdi. Sergi, 16 Şubat’a kadar Çankaya Belediyesi Çağdaş Sanatlar Merkezi’nde ücretsiz görülebilir.
SALT Ankara programlarını saltonline.org ve SALT Online sosyal medya hesaplarından ayrıntılı olarak takip edebilirsiniz.
