Eren Eyüboğlu: “Türkiye’yi hiçbir zaman ikinci yurdum olarak görmedim. 1936 yılından beri anayurdum oldu. Daha önce bilmediğim, tanımadığım nice değerler, bana çizip boyama, yaratma coşkusu veren değerler buldum yeni ülkemde.”
İki sene önce Bedri Rahmi Eyüboğlu’nu ağırlayan CerModern, bu sene Eren Eyüboğlu sergisiyle karşımızda. Bedri Rahmi’nin hayat arkadaşı, belki de çoğumuzun Karadut şiirinden acıklı hikâyesine aşina olduğumuz Ernestine Letoni, tablolarıyla Anadolu ve Anadolu insanın geçmişine can veren, eşinin sanatının gölgesinde kalan ancak fikrimce Bedri Rahmi kadar büyük bir ressam. Bedri Rahmi’yle Paris’te Lhote’nin atölyesinde tanışıyorlar. Aşkının peşinden adını, inancını ve ülkesini geride bırakıp Türkiye’ye yerleşiyor ve 52 senesini burada resim yaparak geçiriyor. Bir söyleşisinde Türkiye’deki hayatı için şu sözleri sarf ediyor:
“Romanya’yı, ailemi, her şeyi bırakıp Türkiye’ye geldim. Bedri ile çok güzel günlerimiz oldu. Çok zor günler de yaşadım. Hiç pişmanlık duymadım. Türkiye benim esas memleketim. En iyi dostlarım burada, en güçlü resimlerimi burada yaptım… Anadolu’yu ve insanlarını çok sevdim.”
Eren Eyüboğlu sergisi, Ekim’den bu yana yeni tablolar eklenerek büyüdü. Eren Eyüboğlu’nun tüm sanat hayatını izleyebileceğiniz, şimdiye kadarki en kapsamlı Eren Eyüboğlu sergisinde ressamın dönemindeki hemen her akımın etkisinde kalarak yapıtlar ürettiğini görebilirsiniz. Birçok çalışmasında Anadolu ve Anadolu insanının yaşamını konu edinmesine rağmen -çoğunu eski dönem tabloları oluşturmak üzere – bir kısmı da klasik batı resmi etkilerindedir.
Bedri Rahmi Eyüboğlu’yla beraber idealist iki ressam olarak Türk resim sanatının yükselmesi ve kendi sesini duyurması için çabalamışlardır ömür boyu. D grubu ressamlarından olan Eren Eyüboğlu, D grubu ressamları gibi daha çok 20. yüzyılın modern sanat akımlarına yönelmiştir. Bu esnada Anadolu kültüründen beslendiği de tablolarında ve desen çalışmalarında duru bir şekilde izlenebilir.
Mektepten Memlekete Dönüş
Tabii Eren Eyüboğlu’ndan ve sanatından* bahsederken erken dönem cumhuriyet politikasından bahsetmeden geçmek olmaz. Cumhuriyet ilanından sonra halkın aydınlanması ve sanatın herkese ulaşabilmesi; aynı zamanda Anadolu’ya özgü bir resim sanatı oluşturulabilmesi için her yıl 10 ressamın çeşitli illere dağılması ve bu illerde halkın içinde resimler yapması kararı alınmıştır. Ressamlardan bu gezileri milli bir görev olarak görmeleri istenmiş ve geziler ardından düzenlenen sergilerdeki eserleri devlet satın almıştır. İkinci dünya savaşı esnasında, ekonomik buhran içinde bile devam eden bu geziler, milli mücadele ruhunu geri getirmek amacıyla düzenlenmiştir ve CHP yurt gezileri “Mektepten Memlekete Dönüş” adıyla anılmışlardır. İşte bu gezilerle Bursa, Edirne, Antalya, İskilip gibi birçok Anadolu yöresini gören Eren Eyüboğlu, sonradan kendi imkânları dâhilinde gezdiği Anadolu şehirleriyle de hayatının sonuna kadar kullanacağı konu zenginliğine sahip olmuştur.
“Eren doğuştan ressamdır, ben sonradan olmayım!” der Bedri Rahmi. Ahmet Hamdi Tanpınar ise kendisinden “Anadolu’yu görmüş Pisanello” olarak bahseder. Eren Eyüboğlu, Yaşamı ve İşleri sergisi 10 Mart’a kadar CerModern’de izlenebilir. Cumartesi ve pazar günleri saat 2’de ise rehber eşliğinde sergiyi gezebilirsiniz.
Yaşadım yaşayacağım kadar, çokça da resim yaptım.
Eren Eyüboğlu
*Güvener, Y. (2005) , Eren Eyüboğlu’nun Sanatı, İstanbul: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sanat Tarihi Anabilim Dalı, Batı Sanatı ve Çağdaş Sanat Programı Yüksek Lisans Tezi
