Apartmanın hikayesi, neredeyse tüm apartmanlarda olduğu gibi 6 Haziran 1962 tarihli bir dilekçeyle başlıyor. Dr. Vali Reşit Caddesi (yani bugünün Cinnah Caddesi) 49 numarada yer alan arsalarına apartman yaptırmak için izin isteyen üç kişinin adları Rezan Tlabar, Leyla Gencer ve İpcal Arel.

Yazışmalardan, Rezan Tlabar’ın Budak Sokak No 7 (yani 14 Mayıs Evleri), İbcal Arel’in Tahran Caddesi No 2, Leyla Gencer’in ise Atatürk Bulvarı No 84 adresinde ikamet ettiğini öğreniyoruz. Geçen yıl yıkılan Muammer Aksoy Evi ve OR-AN sitesinden tanıdığımız Şevki Vanlı’nın adresi ise Ulus’taki Koç Apartmanı (15/2).

Tlabar soyadı ve 14 Mayıs Evleri ilişkisi elbette akıllara Demokrat Parti (DP) İstanbul Milletvekili Nazlı Tlabar’ı getiriyor. Nazlı Tlabar, İbrahim Muazzez Tlabar ile evlenince Ankara’ya yerleşiyor. Kuruluşundan itibaren DP içinde yer alan Nazlı Tlabar, Celal Bayar’a yakın Adnan Menderes’e ise mesafeli; Metin Toker ve Altan Öymen’in anılarında da “ılımlı” olarak anılan DP’li isimler arasında sayılıyor.

Rezzan Tlabar, SALT arşivlerindeki Bağana ve Sabit Rüştü Bozcalı albümlerinde sık rastladığımız bir yüz. Bağana albümlerinde Azmi Tlabar’ın (dolayısıyla Muazzez Tlabar’ın) kardeşi olarak geçse de, Muazzez Bey’in ölüm ilanında böyle bir bağlantı yok. Bozcalı albümlerinde Celadet Kocabaş’ın kardeşi olarak bahsedildiğine göre büyük ihtimalle Azmi Tlabar’ın eşi. Nitekim Akis’in 11 Ocak 1964 tarihli sayısında yılbaşını Abant’ta geçiren çiftler arasında Azmi ve Rezzan Tlabar’ın isimlerini de görmek mümkün.

Yazışmalarda İbcal ve Talat Arel isimleri de geçiyor, büyük ihtimalle İbcal Talat Arel tek bir kişi, zira böyle bir isim Darüşşafaka kayıtlarında mevcut.

Gelelim Leyla Gencer’e… İstanbul Polonezköy’de Leyla Çeyrekgil olarak doğan Gencer, İtalyan Lisesi’ni bitirdikten sonra İstanbul Devlet (Belediye) Konservatuarı Opera bölümünde eğitim alıyor. Ünlü soprano Arangi Lombardi’nin davetiyle 1949 ya da 50 yılında geldiği Ankara’da Muhsin Ertuğrul ile tanışıyor. İlk olarak Ulvi Cemal Erkin ve Fuat Türkay tarafından Türkçeye “Köylü Namusu” ismi ile çevrilen “Cavalleria Rusticana” adlı operadaki Santuzza rolüyle, 13-15 Ocak 1950 tarihinde Ankara Devlet Tiyatrosu’nda sahne aldığını biliyoruz. 1953’te Türkiye-İtalya Kültür anlaşması ile İtalya’daki kariyerine de aynı rol ile başlıyor. 1958’de operadan istifa eden/ettirilen Gencer’in, yurt dışı kariyerine ağırlık verdiği sırada, şehrin ilk gözdesi Yenişehir’deki evinden Çankaya sırtlarına doğru gelişen yeni semtlere yerleşmesi, o zamanın Ankara’sını da kısaca özetler nitelikte. Nitekim o yıllarda kentin sınırları Cumhuriyetin ilk yıllarından itibaren Yenişehir’e doğru genişlerken, 50’li yıllardan itibaren Çankaya sırtlarına doğru giderek artan yapılaşmayla bugünün civar semtleri oluşmaya başlıyor.

Apartmanın dilekçeyle başlayan hikayesinin nasıl sonuçlandığına, başta Gencer olmak üzere bu isimlerin burada yaşayıp yaşamadığına dair elimizde bir kaynak ne yazık ki yok. Birçok örnekte olduğu gibi dilekçede yer alan isimler, o zamanın uzun süren inşaatları da hesaba katılırsa apartman tamamlanana kadar vefat etmiş, hayatlarını başka bir yerde sürdürmeye karar vermiş ya da başka sebeplerle hisselerini devretmiş olabilirler. Ne var ki, apartmanın bir katı, bize aktarıldığına göre, başbakan olduğu 1991’e kadarki dönemde Mesut Yılmaz tarafından kullanılmış, pek çok Ankaralının zihninde de bu şekilde kalmış.

Not: Bu yazıyı ilk olarak Lavarla için kaleme alırken Her Umut Ortak Arar’da da Tlabar ailesiyle bağlantılı Efi Apartmanı ve Memduh Paşa Yalısı yazıları olduğu hatırıma gelince yazının burada da yer alıp, diğer yapılarla ilişkilendirebilmesi için Nilay Örnek ile de paylaştım.

Beni daha farklı konularda Ankara üzerine yazmaya cesaretlendiren sevgili editörüm Seren Erciyas ile yazılarımı titizlikle okuyup eleştirilerini esirgemeyen, kendisi ve fikirleri kıymetli Sema Çavdar’a da teşekkür etmek isterim.

Kaynaklar

https://archives.saltresearch.org

Leyla Gencer’in Cavallaeria Rusticana’dan Innaggiamo performansı için: https://www.youtube.com/watch?v=pk81joZxOgI

https://www.ankaradaizbirakanmimarlar.com/03-vanli-yapilar

Demokrat Parti dönemi kültür politikalarının bir özeti için:  https://www.indyturk.com/node/345671/t%C3%BCrki%CC%87yeden-sesler/yeni-bir-siyasi-iradeyle-gelen-de%C4%9Fi%C5%9Fimin-yans%C4%B1malar%C4%B1-ile-1950li